Staafkerken in Noorwegen | Reizen

Zoals je bij mijn ‘over mij’ kon lezen, is Noorwegen echt wel één van mijn favoriete vakantielanden, vanwege de diversiteit van het land. In een aantal blogposts laat ik je mijn favoriete plekjes zien, en daarmee hoop ik je ook enthousiast te maken voor een prachtig vakantieland dat niet bij iedereen zo voor de hand ligt om te bezoeken. Vandaag wat informatie over de ‘stavkirker’, oftewel staafkerken in Noorwegen, die zo ontzettend kenmerkend zijn voor Noorwegen.

Via deze link kun je de staafkerken op de kaart bekijken: Kaart met Staafkerken in Noorwegen. Als je de link opent, kun je nog iets meer inzoomen. Op deze manier heb je een makkelijk overzicht, en kun je met behulp van deze post een vakantie plannen!

Stavkirker / Staafkerken in Noorwegen

Tijdens de Middeleeuwen zijn verschillende kerken in Noorwegen gebouwd, van grote kathedralen (zoals in Stavanger en Trondheim), maar ook kleinere, van steen en van hout. Vooral in Noord-Europa werden veel kerken van hout gebouwd, en alleen in Noorwegen zijn nog enkele voorbeelden terug te vinden van de houten kerken, de zogenaamde stavkirker (of staafkerken in het Nederlands).

Waarom is de ene houten kerk nou wel een staafkerk, en een andere niet? Aan de buitenkant is dat eigenlijk niet te zien, omdat de bouw van het geraamte bepalend is.

Een staafkerk werd gebouwd op een stenen fundering waarop een frame of geraamte van houten balken werd geplaatst. Op dit fundament rustten de palen. Bij de allereerste staafkerken werden de staven of palen in een gat in de grond geplaatst. Hoewel dat voor voldoende stabiliteit zorgde, hielden deze bouwwerken niet lang stand doordat de palen door verrotting werden aangetast. Deze palen werden aan de bovenkant aan elkaar bevestigd met een nieuw geraamte van horizontale balken en deze droegen de dakconstructie.

Om deze constructie voldoende stevigheid te geven werden drie methodes toegepast: ten eerste werden er tussen alle staven in andreaskruisen geplaatst, ten tweede werden er houten bogen tussen de palen geplaatst en tenslotte werd er een lage rondgang om de kerk gemaakt die essentieel is voor de constructie.

Als verbindingsmethodes werden gebruikt: zwaluwstaartverbinding, houten pennen en vastklemmen. Een staafkerk werd nooit met spijkers, nagels of lijm gebouwd zodat de constructie flexibel bleef en het hout kon werken (uitzetten en krimpen). (bron: wikipedia)

Prachtige plaatjes

Toen ik voor het eerst in Noorwegen op vakantie was, viel mijn mond echt open bij het bezoek aan een stavkirke. Ik vind het bijna iets ‘mythisch’ hebben, en ik kan niet goed uitleggen waarom. Hieronder allemaal mooie plaatjes van de stavkirker op de verschillende locaties. Ik vind ze niet allemaal even mooi, maar er zitten echt pareltjes tussen. Ik heb ze lekker even op alfabetische volgorde gezet, om het overzichtelijk te houden.

Borgund

Borgund Staafkerken in Noorwegen

Stavkirke van Borgund.

Deze stavkirke is rond 1180 gebouwd en is 1 van de best bewaarde stavkirker. Dit exemplaar is een vervanging van een nog oudere stavkirke, waarvan de fundering was gaan rotten. Het is misschien wel 1 van de bekendste staafkerken van Noorwegen, omdat het zijn middeleeuwse karakter heeft behouden. Ik vind dit een prachtig exemplaar.

Eidsborg

Eidsborg

Stavkirke van Eidsborg.

Deze stavkirke is gebouwd in de 13e eeuw. In de 19e eeuw is de stavkirke gerestaureerd.

Niet zo groot als in Borgund, maar ik vind dit ook wel een plaatje hoor. Toch net een sprookje zo?

Fantoft

fantoft

Stavkirke van Fantoft.

Dit is een nagebouwde stavkirke van Fana. De kerk was oorspronkelijk gebouwd in Fortun in 1150.  In de 19e eeuw raakte het in verval. Het werd toen in stukken verhuisd naar Fantoft, dat nu in Bergen ligt.

In 1992 werd de stavkirke totaal verwoest door brandstichting. In 1997 was de bouw van een exacte kopie klaar en deze keer werd het gebouw beveiligd met hekken en alarmen.

Favang

Fåvang

Stavkirke van Fåvang.

Het is een reconstrutie van delen van andere kerken, gebouwd rond 1630. Omdat het een ontzettend aangepaste stavkirke is, wordt dit niet gerekend tot de ‘echte’ stavkirker van Noorwegen.

Flesberg

Flesberg

Stavkirke van Flesberg, gebouwd rond 1200 (naar verwachting). De eerste geschreven verwijzing naar de kerk dateert uit 1359.

Garmo

garmo

Stavkirke van Garmo, gebouwd rond 1150 bovenop een eerdere kerk die vermoedelijk in 1021 gebouwd was door een Viking. In 1879 is de stavkirke vernield en de materialen werden per veiling verkocht. In 1882 wed de kerk verkocht aan iemand die het in delen naar Lillehammer bracht. Het werd in 1920 herbouwd in Maihaugen, waar hij nu nog steeds staat.

Gol

gol

Stavkirke van Gol. Dit is een kopie van de oorspronkelijke kerk. Het origineel staat in een openluchtmuseum in Oslo.

Grip

Grip

Stavkirke in Grip, is 1 van de kleinste kerken van Noorwegen (12 meter lang, 6,5 meter breed en 6 meter hoog). In de zomer wordt het nog gebruikt voor diensten, als toeristen en de zomerbewoners van het eiland de dienst bezoeken.

Haltdalen

haltdalen

Stavkirke van Haltdalen. Dit is een exacte replica van de staafkerk die gebouwd werd in ca. 1170. Het origineel is te bezichtigen in het Trøndelag Folkemuseum Sverreberg.

Hedalen

Hedalen

Stavkirke van Hedalen, gebouwd in de tweede helft van de 12e eeuw. De oorspronkelijke kerk was veel kleiner. In 1699 kreeg de kerk zijn kruisvorm die hij momenteel ook heeft en in 1738 werd de torenspits geplaatst. In 1902 is de kerk gerestaureerd.

Heddal

Heddal

Stavkirke van Heddal. Dit is de grootste staafkerk van Noorwegen. De stavkirke is rond 1250 gebouwd, en deze kerk wordt momenteel nog steeds voor kerkdiensten gebruikt (anders dan bijvoorbeeld de stavkirke van Borgund).

Hegge

hegge

Stavkirke van Hegge, vermoedelijk gebouwd in de 1e helft van de 13e eeuw. Een van de staanders van de kerk heeft een afbeelding van een man met opgezette ogen en een tong uit zijn mond. Volgens speculaties is dit een verwijzing naar Odin, hoewel dit een gebruikelijk motief is. Vergelijkbare motieven in andere kerken in Noorwegen (en omstreken) hebben uitstekende tongen.

De kerk onderging restauraties in 1964, 1706, 1712, 1807 en 1923-1924. Bij de restauratie in 1807 werd de kerk vergroot. In 1844 werd de kerk wederom vergroot en in de jaren dertig werd er een klokkentoren en een galerij bijgebouwd.

Hopperstad

Hopperstad

Stavkirke van Hopperstad. Deze stavkirke is gebouwd rond 1140. Hij is van hetzelfde type als de stavkirke van Borgund. Na 700 jaar was de kerk niet meer in gebruik en erg vervallen. In 1880 werd de stavkirke verkocht aan de Noorse monumentenzorg en die heeft ervoor gezorgd dat de kerk weer gerestaureerd werd.

Hore

hore

Stavkirke van Høre, gebouwd in 1180 en herbouwd rond 1820. Het is de 2e kerk op deze locatie.

Hoyjord

hoyjord

Stavkirke van Høyjord, gebouwd rond het einde van de 11e eeuw. De kerk is een keer verwijderd en opnieuw gebouwd. De laatste reconstructie was klaar in 1950.

Kaupanger

Kaupanger

Stavkirke van Kaupanger, de grootste in de Sogn regio. Het schip telt 22 staven, 8 aan de lange zijden en 3 aan de korte zijden. De stavkirke heeft diverse restauraties gehad, de laatste in 1960. Wanneer de kerk precies gebouwd is, is niet bekend, maar de aanname is dat dit zo rond 1190 is, omdat er munten zijn gevonden van na 1150.

Kvernes

Kvernes

Stavkirke in Kvernes. Dit is een van de jongere stavkirker, gebouwd rond 1300. Deze stavkirke is vrij groot en heeft plek voor zo’n 200 personen.

Lom

Lom

Stavkirke in Lom. Deze staafkerk is vermoedelijk gebouwd voor 1160. Hij werd in de middeleeuwen druk bezocht. De pestepidemie in 1349 maakte hier aan een einde. Door gebrek aan middelen raakte de stavkirke in verval. In 1608 werd de kerk voor het eerst verbouwd. In 1634 werd de kerk vanwege ruimtegebruik uitgebreid en in 1973 is de kerk voor het laatst gerestaureerd.

Lomen

Lomen

Stavkirke van Lomen. Deze kerk is gebouwd tussen 1180 en 1250. In de 18de eeuw is de kerk herbouwd omdat hij op het punt van instorten stond.

Nore

Nore

Stavkirke van Nore. Gebouwd na 1167 en direct neergezet als kruiskerk, wat uniek was voor die tijd.

Oye

oye

Stavkirke van Øye. Deze kerk is gebouwd in de 2e helft van de 12 eeuw. De kerk ligt vlak naast een meer. Dit meer overstroomde echter bijna elk voorjaar, waardoor de grafkisten uit de graven spoelden. De kerk werd daardoor verplaatst naar een plek die verder van het meer gelegen is. In 1747 is de stavkirke afgebroken en werd op die plaats een nieuw exemplaar gebouwd, die in 1935 gerenoveerd werd. Daarbij zijn oude delen van de oude kerk gevonden. Een aantal van die oude delen zijn bij de restauratie hergebruikt. De restauratie was klaar in 1965.

Reinli

reinli

Stavkirke van Reinli. Gebouwd in de 2e helft van de 13e eeuw. Het is de 3e kerk op precies deze locatie. In 1977 voor het laatst gerestaureerd.

Ringebu

Ringebu

Stavkirke van Ringebu. Gebouwd in de eerste helft van de 13e eeuw. De laatste restauratie dateert uit 1921, en die zorgde voor de huidige vorm van de kerk. Dit is een heel opvallend exemplaar dankzij het rode middengedeelte.

Rodven

DCF 1.0

Stavkirke van Rødven. Deze kerk is sinds 1907 niet meer in gebruik en in beheer bij de Fortidsminneforeningen (een erfgoedvereniging voor oude monumenten in Noorwegen).

Roldal

Roldal

De stavkirke van Røldal, gebouwd in de 13e eeuw.

Torpo

torpo

Stavkirke van Torpo. Deze kerk is gebouwd in 1192, dus al heel oud.

Urnes

Urnes

Stavkirke van Urnes. Dit is de oudste stavkirke van Noorwegen. Het is de 3e kerk die op die plek gebouwd is. De huidige kerk is in 1150 gebouwd. Er zat ongeveer 100 jaar tussen de bouw van de 1e en de laatste kerk. Deze van Urnes staat op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Uvdal

Uvdal

Stavkirke van Uvdal, welke al is gebouwd in 1168. Deze ziet er misschien wat eenvoudiger uit, maar ik vond deze in het echt ook wel erg mooi.

Vaga

vaga

Stavkirke van Vågå. Gebouwd rond 1150 en rond 1627 uitgebouwd.

Mijn favorieten zijn toch wel die van Hopperstad en Borgund. En jij, heb jij al eens Staafkerken in Noorwegen bezocht?

xx
Loes

 

 

5 Reacties

  1. Erica
    1 februari 2017 / 17:40

    Hoi Loes,

    Leuk al die stavkerken. Ik heb al een behoorlijk aantal kunnen bezoeken. De mooiste vond ik tovh wel die van Urnes.

    • Loes
      Auteur
      2 februari 2017 / 16:52

      Poeh, ik kan niet echt kiezen hoor! Hopperstad en Eidsborg zijn mijn favorieten. Maar ook Heddal vind ik prachtig, dat is de 1e stavkirke die ik heb bezocht en die heeft dus eigenlijk een speciaal tintje.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *